Đậu phụ Mơ - món ngon bình dân đất Hà thành
9 năm trước, U.19 Việt Nam tạo nên lịch sử cho bóng đá trẻ Việt Nam khi lọt vào bán kết U.19 châu Á 2016, đồng nghĩa giành tấm vé thông hành đến U.20 World Cup 2017. Dù nằm ở bảng đấu khó khăn, song các học trò HLV Hoàng Anh Tuấn vẫn vượt qua vòng bảng cùng thành tích bất bại (thắng 1, hòa 2). Ở tứ kết, cú ra chân chớp nhoáng của Trần Thành đưa đội bóng của ông Hoàng Anh Tuấn vượt qua U.19 Bahrain để đoạt vé đến sân chơi thế giới. Đến nay, đây vẫn là lần dự vòng chung kết World Cup duy nhất trong lịch sử của bóng đá nam ở sân chơi 11 người.Dù sau đó không vượt qua vòng bảng U.20 World Cup 2017 (đứng cuối bảng với 1 điểm), nhưng thế hệ trẻ dự sân chơi thế giới năm ấy như Quang Hải, Tấn Tài, Tiến Dũng, Hoàng Đức, Văn Hậu, Đình Trọng, Đức Chinh, Tiến Linh... đã trở thành hạt nhân nòng cốt, đưa U.23 Việt Nam bước đến ngôi á quân U.23 châu Á 2018, rồi tạo nên kỷ nguyên thành công cùng đội tuyển Việt Nam dưới thời HLV Park Hang-seo.Nói vậy để thấy, việc dự World Cup (dù chỉ là ở cấp độ trẻ) có ý nghĩa thế nào trên hành trình vươn mình của những "măng non". Tại đây, các cầu thủ trẻ được cạnh tranh với những nền bóng đá mạnh nhất để tích lũy kinh nghiệm và rèn bản lĩnh trận mạc. Với nền bóng đá trẻ còn non yếu, nơi các cầu thủ trẻ từ U.17 đến U.20 chỉ đá khoảng 15-20 trận mỗi năm, dự World Cup chẳng khác nào một đặc ân.Có lẽ bởi vậy, U.17 Việt Nam sẽ được đầu tư đặc biệt cho mục tiêu dự U.17 World Cup 2025. Do Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) tăng số suất dự World Cup cho châu Á từ 4 lên 8 đội, cơ hội đã mở ra rõ ràng. Từ giờ đến vòng chung kết U.17 châu Á 2025 (diễn ra vào tháng 4 tại Ả Rập Xê Út), các cầu thủ trẻ còn 2 tháng để chuẩn bị. Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) đã chốt xong ứng viên huấn luyện đội, đó là một HLV Nhật Bản với bề dày kinh nghiệm làm bóng đá trẻ. Dự kiến trong tháng này, đội sẽ hoàn thiện kế hoạch tập huấn dài hạn ở trong nước cũng như quốc tế (kéo dài khoảng 2 tuần) để có điểm rơi thể lực và phong độ tốt nhất.Để giành vé vượt qua vòng bảng (tương đương suất dự World Cup) ở bảng đấu có U.17 Nhật Bản, U.17 Úc và U.17 UAE là nhiệm vụ cực khó. Song, bóng đá trẻ luôn có chỗ cho bất ngờ. U.17 Việt Nam từng thắng 3-2 trước U.17 Úc tại giải U.17 châu Á 2016. Hay với UAE, bóng đá trẻ Việt Nam cũng có những kết quả khả quan. Chướng ngại lớn nhất gọi tên U.17 Nhật Bản, nhưng hãy tin với một HLV đến từ xứ mặt trời mọc, U.17 Việt Nam sẽ có "bộ não" hoàn hảo để phân tích và đọc vị đối thủ. Cũng giống U.17, lứa U.22 Việt Nam sẽ bước vào sân chơi lớn mang tên SEA Games 33 (trước đó là vòng loại U.23 châu Á 2026). Tất nhiên, so chuyện mơ World Cup với SEA Games dường như khập khiễng. Nhưng nên nhớ, với nền bóng đá trẻ vốn rất thiếu sân chơi cho người trẻ, mọi giải đấu đều rất quan trọng. Đây không thuần túy là chuyện thành tích, mà còn là tận dụng mọi giải đấu có thể để các cầu thủ gặt hái bài học. Đơn cử 8 năm trước, chính cú ngã ở SEA Games 29 (năm 2017) đã tạo động lực để lứa Quang Hải, Công Phượng vùng dậy mạnh mẽ và tạo nên phép màu Thường Châu.Chỉ sợ cầu thủ trẻ không có cơ hội để cọ xát. Còn bất kể sân chơi nào, dù lớn hay nhỏ, đều có ý nghĩa quan trọng để gom góp niềm tin. Bóng đá Việt Nam từng vươn ra châu Á, song mới chỉ chớm ở mức tiệm cận có thể gây bất ngờ. Thất bại cuối giai đoạn HLV Park Hang-seo nắm quyền cho thấy, bóng đá Việt Nam còn thiếu nhiều yếu tố để thành công, mà trong số đó có nền tảng mong manh của bóng đá trẻ. Đội tuyển Việt Nam đang tiến gần đến giai đoạn chuyển giao. Lứa 1995 - 1998 sẽ chạm dần ngưỡng bên kia sườn dốc sau 2, 3 năm nữa. Dù vậy, liệu lứa trẻ đã sẵn sàng thay thế? Muốn mơ mộng ở vòng loại World Cup 2030, vẫn cứ phải thành công ở sân chơi Đông Nam Á, rồi mới đi từng bước lên bậc thang cao hơn.Mơ SEA Games hay World Cup, chúng ta cũng cần lộ trình đi từ thấp đến cao và nghiêm túc phấn đấu cho từng mục tiêu. Nếu "dục tốc bất đạt", bóng đá trẻ Việt Nam khó thành công.
Việt Nam kéo giá cà phê Brazil tăng mạnh
Ngày 12.2, theo TTXVN, Viện KSND tối cao đã hoàn tất cáo trạng truy tố bị can Trương Huy San (64 tuổi, trú tại Q.3, TP.HCM) về tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.Ông San bị truy tố theo quy định tại khoản 2, điều 331 bộ luật Hình sự.Theo cáo buộc, từ năm 2015 - 2024, ông Trương Huy San tự thu thập thông tin, tài liệu, soạn thảo và đăng trên Facebook cá nhân "Truong Huy San (Osin Huy Duc)" nhiều bài viết.Trong số này, cơ quan tố tụng xác định có 13 bài viết có nội dung xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.Các bài viết có số lượng tương tác, bình luận, chia sẻ lớn, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội, nên cần thiết xử lý theo quy định pháp luật.Quá trình điều tra, ông Trương Huy San khai nguồn thông tin để viết bài do mình tự thu thập, tự đánh giá. Bị can nhận thức được nội dung 13 bài viết này gây ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của một số tổ chức, cá nhân, nhưng không có ý đồ chống Đảng, chống Nhà nước.
Hoa hậu Nhân ái Đỗ Lan ‘tái xuất’ với những màn đấu giá kinh điển
Clip trích xuất camera hành trình ghi lại tại giao lộ Nguyễn Thái Học - Trần Hưng Đạo (quận 1, TP.HCM) vào khoảng 12 giờ ngày 19.2.2025. Tại thời điểm đó, 1 xe buýt, 2 xe ô tô và nhiều xe máy đã vô tình vượt đèn vàng, rồi sau đó là vượt đèn đỏ do không để ý tín hiệu đèn chuyển đột ngột. Trong khi đó, một số người nhìn lên đèn cũng vội vàng dừng lại, dù có người đã đi qua vạch.Liên quan sự việc này, đại diện Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông đường bộ cho biết qua xác minh thì vào thời điểm xảy ra sự việc, đèn bị lỗi chương trình, có thể thiết bị không đồng bộ nên còn 15 giây đèn xanh đã chuyển sang vàng và đèn đỏ.Vì trụ đèn tín hiệu này kết nối trực tiếp về Trung tâm quản lý điều hành giao thông đô thị nên đơn vị này đang phối hợp khắc phục. Đồng thời, đơn vị phụ trách đang rà soát lại tất cả các trụ đèn tín hiệu để khắc phục nếu có.Lãnh đạo một đội CSGT tại TP.HCM cho hay, trong clip, đèn tín hiệu chuyển màu đột ngột do lỗi nên CSGT sẽ không thổi phạt trực tiếp hay phạt nguội sau đó.Nhiều người dùng mạng xã hội cho rằng dạo này đèn tín hiệu giao thông hay lỗi. Một số người lo ngại, nếu không để ý vượt thì sợ bị phạt nguội, còn dừng xe gấp thì sợ người phía sau không xử lý kịp sẽ tông vào đuôi xe mình.Bên cạnh đó, cũng có những ý kiến cho rằng, chưa có trường hợp nào bị CSGT phạt khi đèn bị lỗi nên người tham gia giao thông không phải sợ.Ngoài ra, những người vượt đèn trong clip đã có hình ảnh camera ghi lại sự việc, không cần quá lo lắng.Thông thường, khi trích xuất camera để xử lý vi phạm qua hình ảnh, CSGT sẽ xem hết một quá trình của hành vi để xác định người điều khiển xe có cố tình vi phạm hay không, có các yếu tố khách quan xung quanh tác động hay không... rồi mới gửi thông báo vi phạm về chủ phương tiện.Trên địa bàn TP.HCM hiện có 1.070 chốt đèn tín hiệu giao thông, gồm gần 800 chốt đèn hoạt động chế độ xanh vàng đỏ, hơn 250 chốt đèn hoạt động chế độ chớp vàng.Trong đó hơn 840 chốt đèn tín hiệu giao thông hoạt động độc lập, 227 chốt đèn hoạt động kết nối điều khiển tại Trung tâm điều khiển.Sở GTVT TP.HCM cho hay, trong quá trình hoạt động, có lúc vẫn xảy ra sự cố như: mất nguồn cung cấp điện, hư hỏng thiết bị tủ điều khiển, hư hỏng đèn... gây khó khăn cho người tham gia giao thông.
Khi xem xét tình trạng căng thẳng oxy hóa tăng cao, viêm mạn tính và chức năng trục vùng dưới đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục cho thấy tập luyện quá mức có thể gây ra những bất lợi.
Những giả thuyết chính lý giải về nguồn gốc của địa danh Sài Gòn
Trưa 24.1, đại diện Cục CSGT Bộ Công an cho biết, Đội CSGT đường bộ cao tốc số 1 (thuộc Cục CSGT) vừa bàn giao hồ sơ liên quan đến vụ tài xế xe con tạt đầu, chèn ép xe khách trên đường cao tốc sang cơ quan điều tra để làm rõ, xử lý theo thẩm quyền.Trước đó, trưa 22.1 mạng xã hội xuất hiện thông tin ô tô con mang biển số 30L - 561.XX có hành vi tạt đầu, lạng lách, chèn ép nhiều lần trước đầu xe khách mang biển số 24H - 022.XX với quãng đường gần 1 km trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai, đoạn qua địa bàn H.Sóc Sơn (Hà Nội).Đáng chú ý, làn đường xảy ra sự việc cho phép chạy tối đa 100 km/h nên hành động của lái xe con là rất nguy hiểm.Ngày 23.1, Đội CSGT đường bộ cao tốc số 1 đã mời 2 lái xe lên làm việc. Trong đó lái xe khách là ông N.V.K (43 tuổi, trú H.Bảo Thắng, Lào Cai) và lái xe con là anh N.H.T (24 tuổi, trú H.Yên Sơn, Tuyên Quang).Tại trụ sở công an, lái xe khách cho biết trước đó không quen biết và không có mâu thuẫn với tài xế ô tô con. Thời điểm xảy ra sự việc trên xe khách này có 33 hành khách. Sự việc xảy ra khiến nhiều người hoang mang, lo sợ.Trong khi đó, tài xế xe con trình bày trong quá trình đi trên đường cao tốc, xe khách vượt lên và va chạm vào gương xe của mình nhưng lái xe khách không dừng lại mà vẫn tiếp tục di chuyển. Do bức xúc, anh T. đã vượt lên, tạt đầu xe khách nhiều lần trên đoạn đường gần 1 km để yêu cầu ô tô này dừng lại. Đỉnh điểm, anh T. đã lái ô tô con chặn đầu xe khách giữa đường cao tốc.
An Giang: Không có chuyện 'TX.Tịnh Biên ngưng cung cấp nước 3 - 4 ngày liên tục'
Tự động hóa kinh doanh đóng góp gì vào nền kinh tế số?
Messi ghi bàn mở tỷ số trận đấu ở phút 27 sau pha tổ chức tấn công nhanh của hậu vệ Marcelo Weigandt, để Luis Suarez là người kiến tạo cho danh thủ người Argentina lập công. Cuối hiệp 1, Messi liên tiếp có 2 pha kiến tạo đẹp mắt trong vòng cấm để các đồng đội trẻ Federico Redondo và Noah Allen ghi bàn các phút 44 và 45+2 giúp Inter Miami dẫn trước Olimpia tỷ số 3-0 một cách dễ dàng. Trong hiệp 2, tiền đạo kỳ cựu Suarez nâng tỷ số lên 4-0 ở phút 54, sau tình huống Messi là người khởi động cuộc tấn công để cầu thủ trẻ Cremaschi kiến tạo cơ hội cho danh thủ người Uruguay ghi bàn. Cuối trận, cầu thủ Ryan Sailor vào sân trong hiệp 2 ghi bàn ấn định tỷ số thắng 5-0 giòn giã cho Inter Miami ở phút 79.Sức hút của Messi một lần nữa gây sốt với các CĐV, lần này tại Honduras, khi sân Metropolitano của CLB Olimpia có sức chứa 37.325 chỗ ngồi gần như chật kín khán giả đến xem. Họ đã thực sự mãn nhãn với màn trình diễn thượng hạng của danh thủ người Argentina mang lại. Sau trận, cũng giống như các trận trước, có rất đông các cầu thủ và quan chức CLB Olimpia đều tìm gặp Messi để xin chụp ảnh lưu niệm và tặng chữ ký.Đây là trận tập huấn toàn thắng thứ 4 của Inter Miami trước mùa giải 2025 (trong đó có 2 trận thắng nhờ loạt sút luân lưu). Messi cũng cho thấy anh đang đạt phong độ và thể lực cực tốt, khi thi đấu rất năng nổ và hoạt động bền bỉ trong mọi pha bóng.Mặc dù vậy, HLV Mascherano vẫn chỉ để Messi thi đấu khoảng hơn 60 phút trong trận đấu, tương tự như các trận đấu trước, nhằm mục đích dưỡng sức danh thủ này cho các trận quan trọng sắp tới. Tiền đạo Suarez cũng thi đấu với thời gian tương tự. Dễ hiểu, cả 2 danh thủ này đều ở độ tuổi 37 và 38, họ cần thi đấu với mật độ và thời gian phù hợp để giữ thể trạng và phong độ tốt nhất.Ở trận gặp CLB Olimpia, HLV Mascherano có nhiều sự thay đổi trong đội hình thi đấu của Inter Miami do sự thiếu vắng của hậu vệ kỳ cựu Jordi Alba. Trong đó, cặp trung vệ quen thuộc ở các trận trước đã được thay đổi bằng Ian Fray và David Martinez. Cầu thủ Noah Allen, thường chơi cặp với Tomas Aviles, trận này được đưa ra cánh trái thay Jordi Alba.Trên hàng tiền vệ, Federico Redondo trở lại đá cặp cùng Busquets và David Ruiz. Trong khi tân binh Tadeo Allende ra sân từ đầu, hậu vệ Gonzalo Lujan và tiền đạo Fafa Picault cũng vào sân trong hiệp 2. Trên hàng công, Messi và Suarez tiếp tục là những đầu tàu giữ vững thế công sắc bén cho Inter Miami.Sau trận thắng Olimpia, Messi và đồng đội nhanh chóng về nước. Anh cũng có nhiều khả năng sẽ đến TP.New Orleans để tham dự sự kiện Super Bowl, là trận siêu chung kết tranh ngôi vô địch môn bóng bầu dục nổi tiếng ở nước Mỹ. Trận đấu này diễn ra lúc 6 giờ 30 ngày 10.2 (giờ Việt Nam), do đó Messi hoàn toàn có đủ thời gian để góp mặt.Inter Miami còn trận giao hữu gặp đối thủ cùng thành phố là Orlando City SC trên sân Raymond James có sức chứa lên đến 75.000 khán giả, diễn ra lúc 7 giờ 30 ngày 15.2. Sau đó, họ sẽ bước vào trận đấu chính thức đầu tiên của mùa giải 2025 gặp Sporting Kansas City ở lượt đi vòng 1 giải CONCACAF Champions Cup lúc 8 giờ ngày 19.2.
Hé lộ những mâu thuẫn với nhà thầu Nhật khiến tiến độ metro số 1 bị kéo lùi
Hoa hậu Thùy Tiên nhận được sự quan tâm khi cô được một thương hiệu thời trang cao cấp công bố trở thành "Friend of the House" (người bạn thân thiết của nhãn hàng) tại thị trường Việt Nam. Hiện người đẹp đang có mặt tại Pháp để tham dự sự kiện của nhãn hàng này. Tuy nhiên, giữa lúc đang được chú ý, Thùy Tiên bất ngờ bị "réo tên" khắp các trang mạng xã hội vì liên quan đến việc quảng cáo kẹo rau củ - sản phẩm hợp tác cùng Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục. Trước đó, thông qua trang cá nhân, nàng hậu từng quảng cáo đây là sản phẩm tiện lợi, nhiều chất xơ, bổ dưỡng, đạt nhiều chứng nhận về chất lượng, phù hợp với trẻ em và người lớn. Ngoài bài đăng, Thùy Tiên còn trực tiếp tham gia nhiều phiên livestream cùng Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục để bán hàng, quảng cáo sản phẩm này.Thời gian qua, sản phẩm kẹo rau này liên tục vướng ồn ào, bị dân mạng cho rằng quảng cáo thổi phồng công dụng. Nhiều người liền "réo tên" Thùy Tiên vì cô từng công bố vai trò hợp tác với nhãn hàng. Thậm chí, dân mạng còn tràn vào trang cá nhân của Hoa hậu Hòa bình Quốc tế 2021, để lại nhiều bình luận chỉ trích, yêu cầu cô lên tiếng. Hiện nàng hậu sinh năm 1998 vẫn im lặng. Bên cạnh đó, dân mạng phát hiện người đẹp đã lặng lẽ xóa/ẩn các bài quảng cáo liên quan đến sản phẩm này.Trước đó, Quang Linh Vlogs bị phản ứng vì giới thiệu "1 viên kẹo tương đương 1 đĩa rau" và sản phẩm này dành cho "những người không ăn được rau, nhìn thấy rau là chạy". Ngay sau khi bị cộng đồng mạng chỉ trích vì quảng cáo lố, TikToker nổi tiếng người Nghệ An đã phải lên tiếng xin lỗi vì truyền tải thông tin chưa chính xác, gây hiểu nhầm cho khách hàng. Anh cho biết sau khi nhận ra sai sót thì các phiên livestream tiếp theo đã sửa và không nhắc đến thông tin đó nữa. Quang Linh Vlogs cũng khẳng định không cố tình quảng cáo lố về sản phẩm.Tình trạng sao Việt quảng cáo lố sản phẩm, khiến khán giả bức xúc, chỉ trích xảy ra khá phổ biến. Nhiều nghệ sĩ đã phải lên tiếng xin lỗi, thừa nhận sai sót và xin rút kinh nghiệm về việc này. Dân mạng nhiều lần nhắc nhở người nổi tiếng cần cẩn trọng hơn khi nhận quảng cáo, tránh để ảnh hưởng đến người tiêu dùng cũng như chính uy tín của mình với công chúng.
Lô đề Bk8
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư
